President Martti Ahtisaari heeft op 13 maart de Geuzenpenning 2008 ontvangen. Ahtisaari is een gedreven en deskundig bemiddelaar bij internationale conflicten en burgeroorlogen.
President Martti Oiva Kalevi Ahtisaari (Finland, 1937) is vooral bekend vanwege zijn bemiddeling in Namibië, Atjeh en Kosovo. Zo leidde Ahtisaari eind jaren tachtig het overgangsproces naar onafhankelijkheid in Namibië en bracht hij een vredesverdrag tot stand tussen de Indonesische regering en de opstandelingen in Atjeh. Van 2005 tot 2008 was Ahtisaari regelmatig in het nieuws vanwege zijn plan voor de staatkundige toekomst van Kosovo.
VN-gezant Namibië
In 1973 wordt Ahtisaari benoemd tot ambassadeur van Finland in Tanzania en vanaf 1975 in een aantal andere Afrikaanse landen. In deze periode legt hij contact met de Namibische verzetsbeweging SWAPO. Ahtisaari wordt van 1977 tot 1981 aangesteld als commissaris van de Verenigde Naties (VN) voor Namibië. Wanneer hij later als onder-secretaris-generaal van de VN in New York werkt, blijft Ahtisaari speciale afgezant van de secretaris-generaal van de VN voor Namibië. Hij onderzoekt de mogelijkheden voor onafhankelijkheid van het land. In 1989 leidt Ahtisaari in Namibië de VN-overgangshulpgroep UNTAG. Succesvol, want aan het einde van dat jaar houdt Namibië voor het eerst vrije verkiezingen, onder de supervisie van UNTAG. Namibië is onafhankelijk geworden op 21 maart 1990.
President van Finland
In 1994 wordt Ahtisaari tot president van Finland gekozen, wat hij tot 2000 blijft. Zijn presidentschap kent een aantal belangrijke hoogtepunten. Zo sluit Finland zich aan bij de Europese Unie: via een referendum kiest 56% van de Finse bevolking voor aansluiting bij de EU. Verder zorgt Ahtisaari voor een topontmoeting tussen de Amerikaanse president Bill Clinton en de Russische president Boris Jeltsin. Ook bemiddelt Ahtisaari in 1999 in de Kosovo-oorlog. In 2000 besluit Ahtisaari om zich niet verkiesbaar te stellen voor een tweede termijn.
Na het presidentschap
Na Ahtisaari’s periode als president bekleedt hij verschillende functies. Zo verzoekt de Britse regering Ahtisaari in 2000 om als inspecteur toe te zien op de IRA-ontwapening in Noord-Ierland samen met collega-inspecteur Cyril Ramaphosa uit Zuid-Afrika. Alle functies die Ahtisaari bekleedt, hebben een ding gemeen: het bevorderen van de wereldvrede. Zijn werk op dit gebied gaat niet onopgemerkt voorbij. Zo ontvangt Ahtisaari op 1 december 2000 de J. William Fulbright Prijs voor zijn werk als vredestichter in de meest onrustige gebieden ter wereld.
Atjeh
Een van de meest in het oog springende activiteiten van Ahtisaari’s post-presidentiële periode is zijn bemiddeling in de crisis op Atjeh. Door Ahtisaari’s inspanningen komt er een einde aan de dertig jaar durende oorlog in Atjeh. Opstandige rebellen van de Beweging Vrij Atjeh (GAM) strijden hier al decennialang voor onafhankelijkheid van Jakarta.
De tsunami op tweede kerstdag 2004 treft ook Atjeh, waar meer dan 200.000 doden zijn gevallen. Het betekent een keerpunt. Dit resulteert eind januari 2005 in de start van vredesonderhandelingen. Ahtisaari stelt een verdrag op, waarin de Beweging Vrij Atjeh en de Indonesische regering zich kunnen vinden.
Kosovo
Een andere belangrijke zaak waarin Ahtisaari een cruciale rol speelt, is de Kosovo-crisis. In november2005 benoemt VN-secretaris-generaal Kofi Annan Ahtisaari als speciale gezant voor Kosovo. Zijn opdracht is te onderzoeken of Kosovo onafhankelijk wordt of verder gaat als provincie van Servië. Begin 2007 presenteert hij een plan hiervoor. In een 60 pagina’s tellend voorstel zet de VN-afgezant de weg van Kosovo naar onafhankelijkheid uit.
Omdat Rusland fel tegen de afscheiding van Kosovo van Servië is, lopen de onderhandelingen in juli 2007 toch stuk. Onlangs, op 17 februari 2008, is in Kosovo de onafhankelijkheid uitgeroepen. De hoofdpunten uit het voorstel van Ahtisaari vormen het fundament waarop het nieuwe Kosovo zal worden gebouwd.
Crisis Management Initiative
Om zijn expertise op het gebied van wereldvrede beter in te zetten, richt Ahtisaari in 2000 Crisis Management Initiative (CMI) op. Een onafhankelijke non-profit organisatie, die de duurzame veiligheid in de wereld bevordert. Met crisismanagement en conflictbeheersing ondersteunt en coördineert CMI geschillen in de internationale gemeenschap. Dit gebeurt in samenwerking met maatschappelijke en politieke betrokken partijen in de regio.
