Nog altijd worden in Saoedi-Arabië mensenrechtenactivisten zonder vorm van proces jarenlang vastgehouden. Anderen zijn veroordeeld op onduidelijke en vage gronden. Daarnaast zijn de omstandigheden waaronder de gevangenen moeten leven, zwaar. Volgens Amnesty International wordt er in de gevangenissen gemarteld, hoewel Saoedi-Arabië al meer dan tien jaar lid is van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties.
Sommigen van die opgesloten mensenrechtenactivisten zijn lid van ACPRA. Deze Saoedische mensenrechtenorganisatie heeft vastberaden geprobeerd het Saoedische bewind ertoe te bewegen broodnodige hervormingen door te voeren. Dit heeft ze met veel moed gedaan, tegen de stroom in, maar ACPRA heeft er een zeer zware prijs voor moeten betalen. Oprichters en leden van ACPRA zitten op dit moment al jarenlang vast in de gevangenis zonder enig zicht op vrijlating. Toch, zei een van hen kort voordat hij gevangen werd gezet: ,,Al moeten we er vijftien of twintig jaar de gevangenis voor in, dan is dat het zeker waard geweest. Als iedereen zijn mond houdt, zal de situatie in Saoedi-Arabië alleen maar erger worden.’’
ACPRA (the Saudi Civil and Political Rights Association, ook bekend onder haar Arabische acroniem Hasm) is opgericht in 2009, het is een van de weinige onafhankelijke mensenrechtenorganisaties in Saoedi-Arabië. Ervoor zorgen dat de Saoedische jeugd later nooit meer mensenrechtenschendingen hoeft mee te maken, dat was voor ACPRA de drijfveer om zich uit te spreken en in actie te komen. Dat heeft ACPRA geprobeerd door Saoediërs bewust te maken van überhaupt het bestaan van mensenrechten zoals de vrijheid van meningsuiting. Ook heeft ACPRA misstanden aangekaart. Zo heeft ACPRA in 2011 bij koning Abdullah geklaagd over de behandeling van een gevangene wiens voeten elke nacht aan zijn bed werden vastgeketend. Ook heeft ACPRA families van gevangenen ondersteund, onder meer door het bieden van juridische bijstand.
Bovendien vraagt ACPRA aandacht voor een democratisch gekozen parlement, onafhankelijke rechtspraak, scheiding der machten, een constitutionele monarchie en wettelijke bescherming van minderheden. Ze heeft dit altijd geweldloos gedaan en met een positieve grondhouding.
ACPRA verboden verklaard
ACPRA heeft zich ook uitgesproken tegen het Saoedische Ministerie van Binnenlandse Zaken. Volgens ACPRA is dit ministerie de hoofdverantwoordelijk voor de martelingen en politieke onderdrukking in Saoedie-Arabië. Het werk van ACPRA wordt dan ook door de Saoedische regering bepaald niet gewaardeerd. Zo volgden er voor de oprichters zonder waarschuwing, zonder reden en zonder beroepsmogelijkheid reisverboden naar het buitenland. Een van de leden van ACPRA kwam pas achter het reisverbod toen hij op het vliegveld kwam en op het punt stond in zijn vliegtuig te stappen. Ook kregen ze dreigementen binnen om direct te stoppen met hun activiteiten en zich niet meer te laten horen en zien op sociale media, anders zouden ze worden opgepakt. Verder mochten ze geen contact meer hebben met organisaties als Amnesty International.
De eerste arrestatie om ACPRA verder monddood te maken vond plaats begin 2011. In 2012 en 2013 volgden er meer arrestaties. In maart 2013 is ACPRA vervolgens door de Saoedische rechter tot verboden organisatie verklaard. De mensenrechtenorganisatie zou de rechtspraak hebben beledigd, luidde de beschuldiging. Ook zou ACPRA hebben geprobeerd om de reputatie van Saoedi-Arabië schade toe te brengen. Bovendien zou ACPRA een illegale organisatie zijn.
Het Saoedische regime beroept zich hiervoor op de omstreden Wet op Verenigingen. Met deze wet kunnen organisaties zomaar illegaal worden verklaard omdat ze de wettelijk vereiste toestemming missen. Dit gaat lijnrecht in tegen het internationale recht op vereniging. Tegelijk met het verbod werden bovendien de social media-accounts van ACPRA opgeheven.
Ook maakt de Saoedische regering gebruik van de in 2014 ingestelde anti-terrorismewet. Deze wet geeft het Ministerie van Binnenlandse Zaken grote en vergaande bevoegdheden om Saoediërs te arresteren en vast te houden, omdat de definitie wat onder terrorisme valt heel breed is geformuleerd. In de praktijk wordt de wet volgens Amnesty International gebruikt tegen bijna iedereen die kritiek op de staat heeft. In feite is het Ministerie van Binnenlandse Zaken een staat in een staat, aldus Amnesty.
Oproep bij tienjarig bestaan
Bij het tienjarig bestaan van ACPRA, op 12 oktober 2019, hebben verscheidene mensenrechtenorganisaties zoals Amnesty International en Human Rights Watch de Saoedische autoriteiten dringend opgeroepen om alle gevangen leden onmiddellijk en zonder voorwaarden vrij te laten. Na hun vrijlating moeten de leden van ACPRA zich weer kunnen inzetten voor mensenrechten, zonder dreiging van represailles en zonder restricties, stond in de oproep. De oproep heeft niet geleid tot vrijlating.
Op donderdag 14 november 2019 heeft de Saoedische staatssecretaris van Binnenlandse Zaken een bezoek gebracht aan Nederland. Van tevoren had Amnesty International minister Blok (Buitenlandse Zaken) en de leden van de Tweede Kamer opgeroepen het bezoek aan te grijpen om te pleiten voor de vrijlating van onder meer de gevangengenomen ACPRA-leden. Het is niet bekend of de minister gehoor heeft gegeven aan deze oproep.
Minstens vier van de gevangen ACPRA-leden hebben geprobeerd via een hongerstaking te protesteren tegen hun levensomstandigheden in de gevangenis.
